Besin maddeleri içerisinde kendisini en çabuk azot noksanlığı hissettirir. Bu yüzden azot, bitki besin maddeleri içerisinde, en önemlisidir ve gübrelemede en çok kullanılanıdır.

   Azot noksanlığında bitkilerde, büyüme ve gelişme hızlı bir şekilde yavaşlar, bitki küçük kalır. Sürgün sayısı az ve sürgün boyu normalden kısadır. İlerlemiş azot noksanlığında sürgünler kıvrılarak aşağı doğru büyür. Yapraklar küçülerek vaktinden önce dökülür ve ağır kloroz (sararma) görülür. Bitki yaşlılık hormonu salgılar ve kök gelişimi zayıftır. İnce ve zayıf kökler görülür. Azot noksanlığı öncelikle kendini yaşlı yapraklarda gösterir. Bu, azotun bitkide hareketli olmasından kaynaklanır. Erken çiçeklenme gözlenecek ve vejetatif dönem kısalacaktır.

   Azotun fazla verilmesi durumunda ise bitkide anormal boya kaçma, bitki dokularında gevşekleşme, bitkide yatma, hastalıklara karşı direncin azalması, geç çiçeklenme ve raf ömründe kısalma, şeker sentezinde azalma, erken meyve dökülmesi, depo hastalıklarının artması gibi olumsuzluklar gözlemlenir.

   Ürenin içerisindeki azotun tamamının 'amid' formunda olduğundan, ihtiyacın en fazla %5'lik kısımının bu formda alındığından, kalanını almanilmesi için amonyuma dönüşmesi gerektiğinden bahsettik. İşte bu yüzden tarlaya üre attığınıza, atar atmaz küçük bi değişim olur. Enzimatik bir değişim olan ve 36-48 saat çivarında süren bu değişim amid azotunun alınmasıdır. Doyum tamamlandığında bu değişim devam etmez ve durur. Asıl gelişme 13-15 gün sonra kendini gösterir. 13-15 gün sonra dönüşen amonyum azotu alınmaya başlar ve gelişim bu noktadan sonra sürekli devam eder. Peki bu amid azotu, amonyuma ne zaman döner. Cevap: yağmur yağdığı zaman. Yağmur yağana kadar yine dönüşür ama amonyuma değil, "amonyumun kötü kardeşi" olan "özgür kız amonyak"a dönüşür. Amonyak, azotun bitki açısından işe yaramaz bir formudur ve bu forma dönüşen azot, havaya karışarak atmosferde kaybolur. Bitkiler ardından öylece bakar. Buharlaşma ile azot kaybı denilen olay işte tam olarak budur. Bu yetmezmiş gibi azot, amonyum formunda iken de toprak yüzeyinde kayba uğramaya devam eder. Ta ki nitrata dönüşene kadar. Keza nitratta uçma/buharlaşma çok azdır. Nitrat kolay yıkanır ancak buharlaşmaz.

Peki üre gübresini tarlaya attık. Ne kadar azot kaybımız olur?

Üre atıldı. 12 saat içinde yağmur yağdı. Kayıp: %4-7

Üre atıldı. 24 saat sıcak ve yağmursuz bi hava geçti. Kayıp: %12-25

Üre atıldı. 3 gün kurak ve yağışsız bir hava geçti. Kayıp: %40-45

Üre atıldı. 15 gün kurak ve yağışsız bir hava geçti. Kayıp: %74-92

   Etki süresinden yana avantajınız şu:

-Nitrat: kısa vadeli (0 ile 25 gün gibi)

-Amonyum: orta vadeli (5 ila 45 gün gibi)

-Üre: uzun vadeli (15 ila 90 gün gibi )

Azotun Alım Formları: NO3-, NH4 ve NH2-

Azot alınımını azaltan koşullar:

· Nitratın yıkanma ile amonyumun da uçarak süratle toprağı terk etmesine neden olan hafif ve kumlu topraklar.

· Su baskısı, sulama veya yüksek kil içeriği nedeniyle yapısal problemi olan topraklar.

· Düşük organik madde içeriği olan topraklar.

· Yetersiz gübreleme veya bir önceki dönemde azotun tüketilmesi.

· Bitkide kök gelişiminin yetersizliği.